Sprzedaż samochodu po zmarłej osobie – na co uważać?

Sprzedaż samochodu po zmarłej osobie
opublikowano: 01 lutego 2022 aktualizacja: 2 lutego 2022 autor: redakcja

W momencie śmierci bliskiej osoby, na nasze barki spada wiele obowiązków. Jedną z formalności, jakich musimy dopilnować, jest kwestia dziedziczenia pojazdu po zmarłym. Sprawdź, jak wygląda ten proces i o czym musisz pamiętać, jeśli jesteś spadkobiercą.

Śmierć bliskiego to trudny moment w życiu każdego z nas. Poza wieloma przykrymi emocjami, taka sytuacja pociąga za sobą jednak równie wiele formalnych spraw, które wymagają uregulowania. Jednym z takich przypadków są sprawy spadkowe. Często zmarła osoba, poza pozostałym majątkiem, pozostawia po sobie samochód, który na mocy różnych praw przechodzi na własność spadkobierców. Jak wygląda dziedziczenie? Czy taki pojazd można sprzedać? Co sie dzieje z ubezpieczeniem, gdy auto traci dotychczasowego właściciela? Na te oraz inne istotne pytania odpowiedź znajdziesz w naszym poradniku.

Śmierć właściciela pojazdu – kwestia własności

Samochód, którego dotychczasowy użytkownik i posiadacz zmarł, tak naprawdę przez pewien czas pozostaje bez właściciela. Sytuacja zmienia się, gdy w toku postępowania spadkowego inna osoba – spadkobierca – uzyska prawo własności do takiego pojazdu. To, w czyje ręce trafi auto, zależy od regulacji prawnych i sposobu przekazania wspomnianej własności. Inaczej będą wyglądały formalności, gdy samochód powiadał współwłaściciela, inaczej, gdy zmarła osoba przed śmiercią sporządziła testament, a inaczej, jeżeli dziedziczenie odbywa się na mocy ustawy. Jak wygląda to w poszczególnych przypadkach?

Zgon właściciela, gdy był współwłaściciel

Jeżeli samochód był własnością więcej niż jednej osoby, pojawia się kilka ważnych formalności, które jeden współwłaściciel musi załatwić po śmierci drugiego. Zgodnie z prawem, część własności do pojazdu przechodzi ze zmarłej osoby na jej spadkobierców, od których drugi z właścicieli powinien ją wykupić. Wspomniani spadkobiercy muszą także wyrazić zgodę na wyrejestrowanie samochodu lub jego zezłomowanie, na przykład zrzekając się praw do pojazdu.

Aby uniknąć tego typu komplikacji, współwłaściciele auta mogą odpowiednio wcześnie sporządzić stosowne oświadczenie, na mocy którego po śmierci jednego z nich odpowiednia część własności pojazdu automatycznie przechodzi na drugiego. Wtedy Wydział Komunikacji nie będzie żądał nawet dodatkowego, sądowego czy notarialnego poświadczenia.

Warto wspomnieć, że najczęściej własność auta dzieli się pomiędzy dwie osoby i dotyczy sytuacji, w której jeden z właścicieli jest młodszy. Wtedy może on bowiem obniżyć wysokość składki płaconej za OC i AC.

Gdy był testament

Wszystkie kwestie formalne znacznie ułatwia testament, który reguluje, kto dziedziczy prawo do własności po zmarłym. W takiej sytuacji, osoba, która zostaje nowym właścicielem auta, musi potwierdzić swoje prawo do dziedziczenia, właśni na podstawie testamentu – można to zrobić u notariusza. Można również potwierdzić nabycie spadku we właściwym dla swojego miejsca zamieszkania sądzie rejonowym. 

W pierwszym przypadku wszystko powinno przebiegać sprawniej i – co istotne – szybciej. Notariusz może jednak zgłosić wątpliwość co do testamentu, w wyniku czego sprawa zostanie przekierowana do sądu. Tam jej rozpatrzenie zając może nawet kilka miesięcy. Odmowa wydania poświadczenia dziedziczenia ma miejsce na przykład w sytuacjach, gdy nie jest obecny któryś ze spadkobierców, lub gdy zmarły nie miał polskiego obywatelstwa.

Auto po zmarłym a dziedziczenie ustawowe

Formalności będzie więcej, a sprawa nieco się skomplikuje, jeśli testamentu nie będzie. Wtedy dziedziczenie następuje w oparciu o ustawę, zgodnie z którą jako pierwsi prawo do dziedziczenia otrzymują małżonkowie i dzieci zmarłej osoby. Jeśli ten ostatni nie miał potomstwa, spadek należy się również jego rodzicom i rodzeństwu. Proces poświadczenia dziedziczenia jest z punktu widzenia prawa podobny jak w przypadku testamentu i ma miejsce u notariusza lub w sądzie rejonowym.

Jeśli samochód dziedziczymy w podziale z innymi osobami, aby stał się on naszą własnością., musimy otrzymać od nich zrzeczenie się tej części spadku oraz spłacić ich udział. Zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego, rzeczy takie jak pojazdy, których nie da się fizycznie podzielić pomiędzy dziedziczących, mogą zostać przyznane jednemu z nich z obowiązkiem uregulowania spłaty na rzecz pozostałych, lub sprzedane.

Jak sprzedać samochód, kiedy właściciel zmarł?

Sprzedaż samochodu po zmarłej osobie jest możliwa, jednak trzeba najpierw dopełnić kilku formalności. Podstawową jest przerejestrowanie pojazdu na osobę, która staje się jego nowym posiadaczem.

Aby dokonać przerejestrowania auta po zmarłej osobie, trzeba udać się do wydziału komunikacji w urzędzie miasta lub starostwie powiatowym. Należy wcześniej przygotować dokumenty takie jak:

  • Notarialne lub sądowne poświadczenie o nabyciu własności do pojazdu
  • Wniosek o rejestrację
  • Dowód rejestracyjny auta i kartę pojazdu, jeśli została ona wydana
  • Dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość

Cały proces przerejestrowania auta nie powinien przekroczyć dwóch tygodni. Dopiero po jego zakończeniu nowy właściciel może korzystać z pełni praw do samochodu, w tym decydować o jego sprzedaży.

Sprzedaż samochodu po śmierci męża lub żony

Współmałżonek to pierwsza osoba, której przysługuje prawo do dziedziczenia spadku po zmarłej osobie. Na mocy notarialnego potwierdzenia, mąż lub żona – jeśli nie zrzeknie się majątku – zostaje więc nowym właścicielem samochodu. Może on oczywiście sprzedać auto, jednak najpierw musi zakończyć się postępowanie spadkowe w sądzie. Wcześniej nie można pojazdu ani wystawić na sprzedaż ani wyrejestrować. Dopiero posiadając odpowiednie zaświadczenie o posiadaniu własności, można myśleć o prawnym przekazaniu samochodu w ręce innej osoby. Taki sposób rozwiązania sprawy dotyczy nie tylko współmałżonków, lecz także innych spadkobierców. 

Sprzedając auto po zmarłej osobie, można otrzymać zwrot niewykorzystanych składek za ubezpieczenie komunikacyjne. W tym celu trzeba poinformować ubezpieczyciela o zbyciu pojazdu, który otrzymaliśmy w spadku.

Warto zwrócić dodatkową uwagę na fakt, iż w przypadku wspólnoty majątkowej, po śmierci jednego ze współmałżonków, auto zakupione podczas trwania małżeństwa automatycznie jest własnością drugiego z nich.

Co z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela?

W w przypadku śmierci właściciela pojazdu, pojawia się wiele pytań dotyczących ubezpieczenia pojazdu. Najważniejszą kwestią jet obowiązkowa polisa OC. Warto wiedzieć, że nie wygasa ona automatycznie w momencie śmierci dotychczasowego kierowcy, lecz przechodzi – wraz z prawem do własności pojazdu – na spadkobierców. Koniec ubezpieczenia następuje więc dopiero w momencie wygaśnięcia umowy ubezpieczeniowej. Wyjątkiem są sytuacje, w których nowy właściciel wypowie odziedziczoną polisę pisemnie.

Spadkobiercy powinni jednak udzielić ubezpieczycielowi informacji na temat śmierci poprzedniego właściciela. Jeśli bowiem wspomniana umowa wygasa jeszcze przed końcem postępowania spadkowego, musi zostać odnowiona, nawet jeżeli na dany moment samochód formalnie nie jest niczyją własnością. OC jako ubezpieczenie obowiązkowe musi posiadać ciągłość – jej przerwanie może skutkować karą finansową, nałożoną na spadkobierców w równym stopniu (sprawdź: Brak OC a sprzedaż auta).

Jeśli sprawy spadkowe zostaną prawnie uregulowane przed wygaśnięciem umowy z ubezpieczycielem, nowy właściciel auta nie musi przedłużać dotychczasowej polisy. W takim przypadku musi on jednak pamiętać o zakupie nowego OC, zachowując jego ciągłość. Gdyby jednak spadkobierca zdecydował się na przedłużenie ubezpieczenia, musi liczyć się z tym, że składka za polisę może zostać przeliczona w oparciu o dane nowego właściciela.

Trzeba jednak pamiętać, że umowa ubezpieczeniowa OC nie ulega automatycznemu przedłużeniu, dlatego warto dokładnie sprawdzić czas jej wygaśnięcia, aby nie przerwać ciągłości polisy i nie płacić kary.

Złomowanie samochodu po zmarłej osobie

Zezłomowanie to dobre rozwiązanie, jeżeli chcemy pozbyć się odziedziczonego auta. Aby zezłomować samochód po zmarłym właścicielu, musimy posiadać poświadczenie własności do pojazdu. Dopiero po uzyskaniu takiego dokumentu możemy udać się o stacji demontażu. Aby dokonać zezłomowania auta, poza potwierdzeniem dziedziczenia, potrzebne będą nam także:

  • Dowód rejestracyjny pojazdu
  • Karta pojazdu, jeśli taką wydano
  • Dokument potwierdzający tożsamość, na przykład dowód osobisty

Po tym, jak stacja demontażu przyjmie pojazd do kasacji, jego spadkobierca otrzymuje następujące dokumenty:

  • Unieważnienie dowodu rejestracyjnego zezłomowanego auta i karty pojazdu (jeśli była wydana)
  • Oświadczenie o unieważnieniu tablic rejestracyjnych
  • Zaświadczenie o przyjęciu pojazdu do Stacji Demontażu Pojazdów

Kolejny krok to wizyta w wydziale komunikacji i wyrejestrowanie pojazdu (zobacz: wniosek o wyrejestrowanie pojazdu). Aby to uczynić, trzeba mieć ze sobą potwierdzenie przyjęcia auta do kasacji oraz tablice rejestracyjne. Należy to zrobić w ciągu maksymalnie 30 dni od momentu oddania samochodu do Stacji Demontażu.

Warto pamiętać, że zarówno przy wyrejestrowaniu jak i podczas zezłomowania otrzymanego w spadku samochodu, następuje rozwiązanie dotychczasowej umowy ubezpieczeniowej na OC. Po przedstawieniu ubezpieczycielowi zaświadczenia o tym, że samochód został przyjęty na złom i wyrejestrowany, możemy otrzyma zwrot pieniędzy za niewykorzystane ubezpieczenie. Wysokość takiego zwrotu jest wyliczana proporcjonalnie do całkowitego okresu obowiązywania umowy.

Podsumowanie

  • Jeżeli pojazd miał współwłaścicieli, zgodnie z prawem – aby stać się wyłącznymi właścicielami, muszą oni spłacić spadkobierców zmarłej osoby w zamian za zrzeczenie się przez nich prawa własności do samochodu.
  • Współwłaściciele mogą spisać oświadczenie, na mocy którego po śmierci jednego z nich własność do auta przechodzi na pozostałych.
  • Jeżeli zmarły pozostawił po sobie testament, prawo do własności pojazdu jest dziedziczone przez wskazane osoby właśnie na mocy takiego dokumentu.
  • Jeśli testamentu nie było, dziedziczenie odbywa się w oparciu o ustawę, a głównymi spadkobiercami są małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo zmarłej osoby.
  • Aby sprzedać samochód po zmarłej osobie, nowy właściciel (spadkobierca) musi wcześniej przerejestrować pojazd na siebie, aby w pełni dysponować prawami do auta.
  • Po śmierci męża lub żony, współmałżonek, który odziedziczył pojazd w spadku, ma prawo go sprzedać. Jest to jednak możliwe dopiero po zakończeniu sądowego postępowania spadkowego.
  • Ubezpieczenie OC nie wygasa automatycznie w momencie śmierci dotychczasowego właściciela pojazdu. Polisa – razem z prawem własności – przechodzi na spadkobierców i to na nich ciąży obowiązek opłacania dalszych składek.
  • Polisa OC traci swoją ważność w momencie wygaśnięcia umowy ubezpieczeniowej. Nowy właściciel może przedłużyć dotychczasową polisę lub wykupić nową, u innego ubezpieczyciela.
  • Aby pozbyć się odziedziczonego w spadku samochodu, można zdecydować się na jego zezłomowanie i wyrejestrowanie. W takim przypadku polisa OC dla danego pojazdu przestaje obowiązywać.
2.9/5

FAQ - najczęściej zadawane pytania o sprzedaż samochodu po zmarłej osobie

  1. Czy ubezpieczenia nieobowiązkowe, takie jak NNW AC, czy Assistance, wygasają w chwili śmierci dotychczasowego właściciela?

    To zależy od zapisu w umowie ubezpieczeniowej. Najczęściej wspomniane polisy wygasają w momencie końca umowy, jednak zdarza się, że na mocy odpowiedniego zapisu kończą się, gdy dojdzie do śmierci właściciela samochodu.

  2. Czy nowy właściciel może kupić ubezpieczenie autocasco, NNW i Assistance przed końcem postępowania spadkowego?

    Tak, jednak musi liczyć się z tym, że w takiej sytuacji w razie wypadku będzie musiał zaczekać na wypłatę odszkodowania do czasu zakończenia postępowania.

  3. Kto może wydać dokument potwierdzający przeniesienie prawa do własności pojazdu na nowego właściciela?

    Taki dokument wydać może notariusz lub sąd.

  4. Czy pojazd po zmarłej osobie zawsze dziedziczy współmałżonek?

    Nie, choć na mocy ustawy to właśnie mąż lub żona ma pierwszeństwo w dziedziczeniu. Jeśli jednak zmarła osoba zapisze samochód w testamencie innej osobie, współmałżonek traci prawa do auta.