Wartość rynkowa samochodu – jak ją oszacować?

Wartość rynkowa to po prostu kwota, którą trzeba zapłacić za dany pojazd w ramach umowy kupna-sprzedaży na wolnym rynku. Jednak wbrew pozorom nie może ona być określana zupełnie dowolnie. Jeśli kupujący i sprzedający ustalą pomiędzy sobą zbyt niską cenę sprzedaży, mogą narazić się na problemy. Jak zatem prawidłowo przeprowadzić obliczanie wartości samochodu?

Co to jest wartość rynkowa samochodu? Kiedy jest potrzebna?

Zgodnie z definicją wartość rynkowa samochodu to kwota, którą trzeba zapłacić za dane auto na wolnym rynku przy uwzględnieniu warunków konkurencji. Ustala się ją, biorąc pod uwagę podstawowe kryteria, czyli przede wszystkim:

• rok produkcji,
• okres eksploatacji,
• przebieg,
• wyposażenie,
• kraj produkcji,
• stan techniczny,
• stan wizualny.

Są to czynniki, które uwzględnia każdy kupujący, przeglądając dostępne oferty sprzedaży aut. Jednak znajomość ceny rynkowej samochodu jest potrzebna nie tylko do tego, by dokonać udanej transakcji i nie przepłacić.

Rynkowa wartość samochodu jest również niezwykle ważną informacją dla towarzystw ubezpieczeniowych. Na jej podstawie obliczają wysokość składki ubezpieczeniowej, w szczególności AC. Do jej obliczania ubezpieczyciele korzystają z notowań dostępnych w profesjonalnych katalogach – Info-Ekspert lub Eurotax.

Nie tylko towarzystwa ubezpieczeniowe mogą być zainteresowane ceną rynkową samochodu. Realna wartość pojazdu jest też istotna dla urzędu skarbowego, szczególnie jeśli dopatrzy się on nieprawidłowości podczas zawierania umowy kupna-sprzedaży auta. Od każdej takiej transakcji należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Jego wysokość jest wprost proporcjonalna do zapłaconej kwoty. Jeśli urząd skarbowy oceni, że cena zakupu została znacząco zaniżona, może wdrożyć postępowanie wyjaśniające, dlatego wartość rynkowa samochodu jest ważną informacją. Choć na co dzień właściciele pojazdów nie mają potrzeby jej ustalania, to w przypadku chęci sprzedaży pojazdu lub wykupienia polisy AC warto wiedzieć, jak ją obliczyć.

Obliczanie wartości samochodu – jak to zrobić?

Obliczanie wartości samochodu nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Przy tym należy pamiętać, że odbywa się ono inaczej w przypadku nowych aut (maksymalnie pół roku od zakupu w salonie), a inaczej w odniesieniu do pojazdów używanych.

Cena rynkowa samochodu musi być zależna od wspomnianych czynników, takich jak przebieg, stan techniczny czy rok produkcji. Przy jej ustalaniu można skorzystać z kalkulatorów dostępnych on-line, które pomogą w jej oszacowaniu.

Wycena wartości nowego a używanego auta

Obliczanie wartości nowego samochodu jest stosunkowo łatwe. Aby to zrobić, bierze się pod uwagę cenę zapisaną na fakturze sprzedaży w salonie samochodowym. Nie zawsze jednak można to zrobić. Aby zastosować taką metodę określania wartości samochodu, musi on spełnić poniższe warunki:

• nie upłynął okres sześciu miesięcy od daty wystawienia faktury,
• jego przebieg od daty zakupu nie przekroczył określonej wartości,
• od dnia zakupu nie uległ uszkodzeniu,
• od daty zakupu w świetle prawa nie zmienił właściciela,
• w autoryzowanych punktach sprzedaży producenta danej marki nie nastąpiło obniżenie ceny fabrycznej nowego pojazdu o tych samych parametrach i wyposażeniu.

Nieco więcej wysiłku wymaga obliczenie wartości rynkowej samochodu używanego. Ubezpieczyciele stosują w tym celu wytyczne dostępne w profesjonalnych katalogach – Info-Ekspert lub Eurotax. Natomiast osoba prywatna może wspomóc się ogólnodostępnymi kalkulatorami internetowymi. Po podaniu podstawowych danych, takich jak marka, model, przebieg, rok produkcji, mogą oni uzyskać szacunkowe wyliczenie ceny rynkowej samochodu. Warto jednak pamiętać, że jest to tylko podpowiedź – nie można traktować jej jako informacji do wykorzystania w kontakcie z fiskusem lub innymi instytucjami.

Kryteria wyceny samochodu

Kryteria wyceny pojazdu dotyczą przede wszystkim jego klasy, wieku i stanu technicznego. Podczas określania ceny rynkowej samochodu bierze się zatem pod uwagę przede wszystkim:

• markę i model,
• rocznik,
• przebieg,
• zużycie,
• wyposażenie fabryczne,
• wyposażenie dodatkowe, które zamontował użytkownik.

O ile większość parametrów jest łatwa do ustalenia, trudności może powodować dokładne określenie stanu technicznego. Jeśli zatem zależy Ci na precyzyjnej ocenie wartości rynkowej samochodu, bo na przykład planujesz podważyć ustaloną przez ubezpieczyciela wysokość składki, najlepszym wyborem jest skorzystanie z usług profesjonalnego rzeczoznawcy.

Wartość rynkowa samochodu a PCC

Podatek od czynności cywilnoprawnych to zobowiązanie, które trzeba opłacić po podpisaniu umowy kupna-sprzedaży samochodu. Zgodnie z przepisami podstawą do ustalenia jego wysokości jest wartość rynkowa pojazdu. Do zapłaty podatku jest zobowiązany kupujący, ale tylko w sytuacji, gdy kupuje auto od osoby fizycznej (czyli nie od firmy, nie w komisie ani w salonie sprzedaży). Musi on wypełnić formularz PCC-3 i wpłacić wyliczoną kwotę na konto bankowe urzędu skarbowego.

Jak obliczyć wysokość PCC?
Fiskus przewiduje określoną stawkę podatku – w roku 2022 wynosi ona 2% ceny pojazdu widniejącej na umowie kupna-sprzedaży. Z obowiązku zapłaty są zwolnione osoby, które kupiły pojazd o wartości poniżej 1000 zł.

Co ważne, punktem wyjścia do ustalenia wartości rynkowej dla celów opodatkowania PCC jest wartość rynkowa wskazana przez podatnika. Tutaj niestety mogą pojawić się pewne kontrowersje. Teoretycznie kupujący i sprzedający mogą ustalić pomiędzy sobą dowolną kwotę, za którą pojazd zostanie przekazany nowemu właścicielowi. W praktyce urząd skarbowy może zakwestionować podaną wartość rynkową auta i uznać, że jego cena jest zbyt niska. Bierze przy tym pod uwagę tak zwaną przeciętną cenę.

Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego przez takie pojęcie rozumie się wynagrodzenie, jakie można uzyskać w obrocie wolnorynkowym za podobne rzeczy. Należy przy tym uwzględnić miejsce i czas, a także cechy tych rzeczy oraz sytuację rynkową, a w szczególności zależność między popytem a podażą.

Jeśli fiskus ma podejrzenia, że cena rynkowa samochodu została nieprawidłowo określona, może zażądać od podatnika wyjaśnień. Konieczne może być na przykład udokumentowanie stanu technicznego auta.

Wartość rynkowa samochodu a ubezpieczenie

Wartość rynkowa samochodu ma także duże znaczenie dla ubezpieczycieli. Jej znajomość jest konieczna między innymi do ustalenia sumy ubezpieczenia oraz składki na polisę AC. W tym przypadku ubezpieczyciel bazuje przede wszystkim na danych pojazdu zgromadzonych w ogólnodostępnych bazach, np. Eurotax. Składka jest liczona jako procent od wartości samochodu. Im jest wyższa, tym droższe jest ubezpieczenie AC. Poza tym wartość auta najczęściej równa się sumie ubezpieczenia, a więc górnej granicy odpowiedzialności ubezpieczyciela, gdy dojdzie do szkody.

Warto jednak pamiętać, że ubezpieczyciel, przy szacowaniu wysokości odszkodowania, weźmie pod uwagę wartość rynkową pojazdu i jego części z dnia powstania szkody, a nie z dnia, w którym została wykupiona polisa. Wyjątkiem są warianty polis ze stałą sumą ubezpieczenia, które kosztują więcej niż standardowe.

Zawyżanie i zaniżanie wartości auta do ubezpieczenia – dlaczego nie warto?

Niektórzy właściciele aut usiłują zawyżać cenę rynkową samochodu, aby w przypadku szkody otrzymać wyższe odszkodowanie. Nie jest to jednak dobra praktyka. Przede wszystkim dlatego, że zawyżając wartość samochodu, zapłacisz wyższą składkę na polisę AC. Natomiast rekompensata za uszkodzenie auta lub szkodę całkowitą i tak będzie wyliczana na podstawie realnej wartości rynkowej (którą ubezpieczyciel uzyska, korzystając z danych w katalogach – Info-Ekspert lub Eurotax). Odwrotne działanie, czyli zaniżanie wartości samochodu, także nie jest opłacalne dla właściciela. Jeśli poniesiesz szkodę, otrzymasz niższe odszkodowanie, które nie wystarczy na pokrycie strat. Ponadto, jeśli wartość rynkowa samochodu była niska, przy kolizji Twoja szkoda może być uznana za całkowitą, co z punktu widzenia właściciela auta zwykle nie jest korzystne.