Oznaczenia oleju silnikowego – jak czytać i prawidłowo dobrać olej? Parametry i specyfikacje

Oznaczenia oleju silnikowego pozwalają dopasować odpowiedni preparat dla danego modelu pojazdu. To bardzo ważne, ponieważ to właśnie olej odpowiada za właściwą pracę układu napędowego. Aby zachować w dobrym stanie poszczególne elementy, należy dobrać stosowny rodzaj oleju. Pomocne oznaczenia znajdziesz na jego opakowaniu.

Wybierając olej, należy kierować się zaleceniami producenta. Inny preparat stosowany jest w silnikach napędzanych benzyną czy olejem napędowym. Każdy kierowca musi mieć świadomość, że na rynku dostępne są oleje mineralne, syntetyczne i półsyntetyczne.

Stosowane klasyfikacje preparatów dotyczą ich lepkości i jakości. Jeśli właściciel pojazdu nie ma pewności, jakie smarowidło przeznaczone jest do danego samochodu, informacje może uzyskać, wykorzystując numer VIN. Taką możliwość dają producenci olejów na swoich stronach internetowych. Kupując preparat, warto wybierać sprawdzone i pewne firmy.

Jaką funkcję pełni olej silnikowy w samochodzie?

Podstawową funkcję olejów silnikowych jest zredukowanie tarcia pomiędzy elementami silnika, a także ilości drgań. Rolą oleju jest również:

• chłodzenie motoru,
• uszczelnianie przestrzeni,
• zapewnianie właściwego ciśnienia w cylindrze.

Ważne! Oleje silnikowe to gwarancja tego, że poszczególne elementy – tłoki, pierścienie, łożyska funkcjonowały prawidłowo. Smar zabezpiecza także przed korozją.

Dobrej jakości, nowoczesne oleje mogą mieć w swoim składzie dodatki, które spełnią też inne zadania, np. zredukują ilość osadów i zneutralizują kwasy, a także zwiększą efektywność smaru.

Bez smaru elementy silnika dużo szybciej uległyby zużyciu, co doprowadziłoby do awarii samochodu. Dlatego tak ważne jest kontrolowanie poziomu oleju silnikowego, a także jego właściwy dobór – smar powinien spełniać wymagania producenta samochodu.

Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Jakie rodzaje olejów silnikowych wyróżniamy?

Zastanawiasz się, dlaczego oznaczenia oleju silnikowego są tak istotne? Przede wszystkim warto pamiętać, że smar smarowi nierówny, a na rynku znajdziesz kilka ich rodzajów. Podstawowy podział olejów zależy od zastosowanej bazy olejowej.

Oleje syntetyczne

Oleje syntetyczne nie zawierają cząstek mineralnych, powstają z komponentów bazowych poprzez połączenie poszczególnych związków chemicznych. Te smary są najbardziej zaawansowane technologicznie. Są też najlepsze jakościowo.

Do ich największych zalet należą:

• odporność na duże obciążenia termiczne,
• niska lepkość, która sprawia, że olej taki doskonale chroni silnik również przy ujemnych temperaturach.

Olej syntetyczny ma rzadką konsystencję, co ułatwia smarowanie poszczególnych elementów silnika – smar lepiej rozprowadza się podczas rozruchu motoru. Ten olej sprawdza się bardzo dobrze podczas pracy na wysokich obrotach, lepiej znosi długie przebiegi, wpływa na mniejsze spalanie i redukuje osady gromadzące się w silniku.

Ważne! Olej syntetyczny ceniony jest za stabilne właściwości w bardzo szerokim zakresie temperatur.

Oleje mineralne

Oleje mineralne wytwarzane są w procesie rafinacji ropy naftowej. Kolejnym krokiem jest poddanie ich uszlachetnieniu. Tego rodzaju oleju używa się w starszych silnikach. Charakteryzuje się on większą lepkością niż oleje syntetyczne.

W trakcie pracy wydziela tlenek i dwutlenek węgla; w silniku pracującym na oleju mineralnym mogą pojawiać się zanieczyszczenia w postaci nagaru (osad pojawiający się na ścianach komory spalania i denku tłoka w silnikach spalinowych, powstający z połączenia cząstek paliwa i oleju).

Oleje mineralne mogą mieć w składzie siarkę i węglowodory. Tego rodzaju smar ma większą gęstość, dzięki czemu ma lepsze właściwości uszczelniające – to powód, dla którego mineralny olej jest dobrym wyborem do aut z dużym przebiegiem i do starszych silników.

Oleje półsyntetyczne

Olej półsyntetyczny, nazywany również semisyntetycznym, powstaje na bazie olejów mineralnych. Jednocześnie zawiera domieszkę oleju syntetycznego stając się produktem pośrednim pomiędzy dwoma wyżej omawianymi rodzajami smarowideł silnikowych.

Proporcje to zazwyczaj 70% oleju mineralnego i 30% syntetycznego. Tego rodzaju produkt charakteryzuje lepsza wydajność smarowania, a także lepsze chłodzenie i ochrona silnika niż w przypadku olejów mineralnych. Półsyntetyki mają mniejszą odporność na zmiany temperatur niż syntetyki.

Jak odczytywać różne oznaczenia olejów silnikowych?

Aby dobrać odpowiedni smar do swojego pojazdu, należy nauczyć się prawidłowo czytać oznaczenia oleju silnikowego. Czym jest klasyfikacja olejów silnikowych SAE oraz API? O czym informuje klasa lepkości oleju, na jakie właściwości oleju zwrócić uwagę szukając preparatu?

Regularna wymiana oleju to konieczność. Równie ważne jest, by wybrać odpowiedni olej silnikowy. Źle dobrany smar nie tylko nie spełni swojej funkcji, ale może doprowadzić do uszkodzenia silnika. W instrukcjach producentów samochodów zawsze podana jest informacja, jakie parametry powinien mieć olej stosowany w danym modelu. Właściwości oleju określają symbole umieszczone na opakowaniach. Warto, choć w niewielkim zakresie, poznać klasyfikację olejów silnikowych.

kontynuuje Natalia Tokarczyk-Jarocka

Klasyfikacja lepkości olejów silnikowych SAE

Jedną z klasyfikacji jest oznaczenie lepkości oleju – klasa lepkości olejów silnikowych SAE. Podział ten został opracowany przez Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacji SAE, czyli Society of Automotive Engineers.

Ponieważ aktualnie stosuje się oleje wielosezonowe, podział ma zastosowanie do sezonu zimowego oraz letniego. Parametr mówi o właściwościach smarnych preparatu w wysokich temperaturach i w niskich temperaturach. Klasy letnie oleju oznaczane są liczbami, zaś zimowe liczbami i literą W (z ang. winter, czyli zima). Normę na zimę i lato podaje się jednocześnie. Jak je odczytywać?

Oznaczenie lepkości oleju opisuje jakość smaru w niskich i wysokich temperaturach. Lepkość oleju w sezonie zimowym podawana jest na początku zapisu (ciągu znaków). Wyróżnia się aż 6 niskotemperaturowych klas smaru silnikowego – 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W. Im mniejsza liczba, tym lepsze działanie oleju w niższych temperaturach.

• 0W – odpowiedni nawet przy temperaturach do -35 stopni;
• 5W – zachowa dobre właściwości w temperaturze -30 stopni;
• 10W – odpowiedni dla temperatur do -25 stopni;
• 15W – dla temperatury do -20 stopni;
• 20W – odpowiedni w temperaturach do -15 stopni;
• 25W – nadaje się do pracy w temperaturze do -10 stopni.

Kolejne oznaczenie dotyczy lepkości oleju w sezonie letnim – im wyższy parametr, tym lepiej olej radzi sobie w wysokich temperaturach. Wyróżniamy tu 8 klas – 8, 12, 16, 20, 30, 40, 50, 60. Jak zatem interpretować klasy lepkości oleju silnikowego?

Obecnie stosowane oleje to produkty wielosezonowe, dlatego nadają się do stosowania o każdej porze roku.

Przykład: Na opakowaniu możemy odczytać zapis 5W30, co oznacza, że olej zachowa optymalną lepkość w temperaturze do -30 stopni (5W) oraz do 20 stopni przy temperaturach dodatnich (30).

Co ważne, oleje o większym zakresie temperatur szybciej ulegają zużyciu!

Rodzaj oleju silnikowego	Oznaczenie lepkości oleju silnikowego
mineralny	15W-40, 15W-50
półsyntetyczny	10W-40, 10W-60
syntetyczny	0W-30, 0W-40, 5W-30, 5W-40, 5W-50

Klasyfikacja jakości olejów silnikowych API

Kolejną klasyfikacją olejów silnikowych jest podział przygotowany przez API, czyli Amerykański Instytut Nafty (American Petrol Institute), uwzględniający ich przeznaczenie dla konkretnych motorów – silników benzynowych czy diesla.

Oznaczenie danego oleju ustala się po przeprowadzeniu testów dla różnych rodzajów silników. Badanie obejmuje stopień zużycia silnika po użyciu określonego smaru. API uwzględnia również normy klasyfikacji olejów silnikowych.

Literą S oznacza się oleje przeznaczone dla silników benzynowych, a smary dla silników wysokoprężnych, czyli dla silników diesla – C.

Po literze S lub C następuje litera oznaczająca kategorię, a w przypadku silników diesla również podkategorie. Dla silników benzynowych są to oznaczenia A-P, dla diesla A-K oraz ewentualne podkategorie opisywane odpowiednią cyfrą (np. CJ-4).

Jak interpretować tego rodzaju oznaczenie oleju silnikowego? Im dalsza litera alfabetu pojawia się po podstawowym oznaczeniu S lub C, tym nowszą normę spełnia olej.

Ważne! Jeden olej może należeć do kilku klas! Dla przykładu, obecnie najwyższą klasą dla silników benzynowych jest oznaczenie SP, a dla diesla CK-4.

Europejska klasyfikacja jakości olejów silnikowych (ACEA)

Swoją klasyfikację olejów silnikowych zastosowało również Europejskie Stowarzyszenie Producentów Pojazdów (European Automobile Manufacturer’s Assocacion). To podział na 4 klasy:

• A – oleje do silników benzynowych;
• B – oleje do silników diesla;
• C – oleje niskopopiołowe stosowane do silników benzynowych z układami katalitycznymi (mają spełniać nowe normy emisji spalin) oraz diesli z filtrami DPF;
• E – oleje do silników diesla w samochodach ciężarowych.

Po oznaczeniu literowym pojawia się cyfra – im jest ona wyższa, tym lepsze właściwości oleju w zakresie zabezpieczania silnika przed zużyciem. W przypadku kategorii A i B stosowane są cyfry od 1 do 5, a przy kategorii C od 1 do 4. W grupie E stosowane są cyfry od 1 do 9.

Pamiętaj! Zastosowanie oleju o wyższym oznaczeniu ACEA nie jest błędem, natomiast należy pilnować, aby nie sięgnąć po olej o niższym oznaczeniu, niż rekomenduje producent. Jeśli motor jest przystosowany do pracy z olejem A3, można zastosować smar A4, ale A2 już nie.

Jak dobrać olej silnikowy do swojego samochodu?

Aby jak najdłużej cieszyć się sprawnym silnikiem, trzeba stosować się do zaleceń producenta i wybierać rekomendowany rodzaj oleju (lepkość i jakość smaru). W razie wątpliwości można skonsultować się z mechanikiem, który oceni stan silnika.

Wypróbuj! Jeśli kupujesz samochód używany i nie wiesz, jaki olej zastosować, skorzystaj ze wsparcia autoryzowanego serwisu – pracownicy pomogą dobrać właściwy preparat.

To, czego na pewno należy unikać, to stosowanie oleju, co do którego nie mamy pewności. Istnieją różne rodzaje olejów silnikowych (olej mineralny, syntetyczny, półsyntetyczny, o różnej lepkości i jakości), a wybór niewłaściwego może doprowadzić do prawdziwej katastrofy.

Jak dowiedzieć się, czy dany olej jest tym dobrym? Przede wszystkim sprawdzić, jaki smar jest zalecany do twojego samochodu, a następnie nauczyć się czytać oznaczenia na opakowaniach. O czym jeszcze pamiętać?

• Nie wlewaj do jednostki napędowej oleju rzadkiego, jeśli wcześniej stosowany był gęsty; zasada jest następująca – od syntetyka przez półsyntetyk do oleju mineralnego.
• Możesz stosować preparat o jakości wyższej niż zaleca producent, ale nigdy o niższej.
• Olej wymieniaj raz do roku lub po przejechaniu 10 tys. kilometrów.
• Regularnie sprawdzaj poziom oleju – podczas kontroli silnik musi być zimny, a pojazd ustawiony na płaskiej powierzchni.

Czy można mieszać ze sobą oleje silnikowe?

Jeśli musisz dolać olej, wybieraj smar takiego samego typu – nie mieszaj olejów mineralnych z syntetycznymi, czy półsyntetycznymi. Połączenie smarów wytworzonych na innej bazie może przyczynić się do uszkodzenia silnika. Należy też unikać mieszania preparatów o innych właściwościach, klasy lepkości powinny być kompatybilne (cyfra stojąca za literą W powinna być taka sama). Skutkiem połączenia smarów o różnej klasie lepkości może być podniesienie kosztów eksploatacji, a nawet awaria silnika.

Ważne! Najlepszym wyborem jest sięganie po olej tego samego producenta i o tych samych parametrach. Warto jednak mieć na uwadze, że lepiej dolać jakikolwiek olej niż jechać bez smaru. To jednak sytuacje wyjątkowe, a przynajmniej takimi powinny być.

Czym skutkuje złe dobranie oleju silnikowego?

Zastosowanie niewłaściwego oleju silnikowego może mieć poważne konsekwencje – najczęściej jest to przyspieszenie procesu zużycia poszczególnych elementów. W najgorszym przypadku może dojść do awarii silnika.

Co istotne, taki błąd może mieć też inne skutki. Nawet jeśli kierowca ma wykupione AC, nie otrzyma odszkodowania w przypadku uszkodzenia silnika. Dlaczego? Ponieważ doszło do zaniedbania, kierowca popełnił błąd i zastosował niewłaściwy preparat. Taką informację można znaleźć w sekcji Wyłączenia w OWU. Warto się z nimi zapoznać przed podpisaniem umowy.

Jeśli zatem masz wykupione dodatkowe ubezpieczenie AC, możesz liczyć na wsparcie TU w przypadku awarii pojazdu, ale tylko w określonych przypadkach. Niestety, uszkodzeń spowodowanych zastosowaniem niewłaściwego oleju nie naprawisz z pieniędzy z ubezpieczenia.

Wybierając odpowiedni smar do silnika, zapewniasz mu ochronę i tym samym dbasz o jego żywotność. Stosując się do zaleceń producenta pojazdu masz też gwarancję, że polisa AC zadziała – ubezpieczyciel pokryje koszty naprawy, gdy do uszkodzenia silnika dojdzie na skutek kolizji, wypadku, pożaru, czy aktu wandalizmu.

Pamiętaj, że samochód warto ubezpieczyć. Korzystając z internetowego kalkulatora OC i AC szybko i wygodnie dopełnisz formalności. Dodatkowa ochrona zapewni ci spokój i poczucie bezpieczeństwa podczas każdej podróży.