Hak w samochodzie – aktualne przepisy i rejestracja

Hak w samochodzie osobowym to bardzo przydatny element – dzięki niemu podepniesz przyczepkę transportową, przyczepę kempingową czy choćby bagażnik na rower. Hak holowniczy można zamontować niemal w każdym aucie. Jak to zrobić i o czym pamiętać? Poszukaliśmy odpowiedzi na najczęściej padające pytania.

Decydując się na montaż haka holowniczego należy szczególną uwagę zwrócić na rodzaj zaczepu, ponieważ na rynku dostępne są haki różniące się sposobem mocowania (wkręcane, wpinane, przyspawane na stałe) o różnym udźwigu. Akcesorium to musisz dopasować do swoich potrzeb. Co istotne, hak musi być kompatybilny z pojazdem, czyli dostosowany do konkretnego modelu auta. Kolejną istotną kwestią jest prawidłowy montaż haka holowniczego oraz dopełnienie formalności – adnotację o jego posiadaniu należy zamieścić w dowodzie rejestracyjnym.

Czym jest hak w samochodzie?

Hak holowniczy nazywany jest sprzęgiem. To dodatkowy element mocowany z tyłu pojazdu. Haki różnią się między sobą sposobem montażu, przeznaczeniem, maksymalnym udźwigiem. Na rynku znajdziesz:

• haki stałe – przez cały czas są widoczne z tyłu samochodu, nie da się ich wypiąć;
• haki odkręcane – można je w każdej chwili zdemontować i ponownie przymocować, gdy jest to potrzebne;
• haki półautomatyczne – modele wypinane, w których kula nie jest w żaden sposób zabezpieczona przed kradzieżą;
• haki automatyczne – kula jest wypinana, ale model jest wyposażony w zamki blokujące, chroniące przed demontażem przez osoby niepowołane;
• haki chowane pod zderzak – gdy kierowca nie korzysta z haka, może go ukryć pod zderzakiem; wystarczy zdjąć blokadę.

Hak holowniczy musi mieć homologację – na tabliczce znamionowej podane są informacje o uciągu, nacisku na kulę oraz roku produkcji. Każdy hak ma także swój symbol i numer homologacji europejskiej.

W Polsce stosuje się dwa rodzaje homologacji:

• e20,
• E20.

Haki z inną homologacją nie mogą być używane na terenie UE. Czym jest homologacja? To proces wykonywania rygorystycznych testów obciążeniowych i zmęczeniowych, które potwierdzają spełnianie europejskich norm i wymagań technicznych, co jest gwarancją bezpieczeństwa.

1. Symbolem E oznacza się dokument homologacyjny zgodny z Regulaminem nr 55 EKG ONZ.
2. Symbolem e oznacza się dokument homologacyjny zgodny z Dyrektywą UE nr 94/20.

Ważne! Wybierając hak holowniczy do samochodu, należy zwrócić uwagę na udźwig. Inny przyda się, gdy chcemy zamontować bagażnik na rowery, a jeszcze inny, gdy w planach jest wyjazd z przyczepą kempingową.

Do czego służy hak holowniczy?

Hak holowniczy może się przydać każdemu kierowcy, np. do ciągnięcia przyczepy. Chcesz przewieźć przedmioty o większych gabarytach? Jeśli masz samochód wyposażony w hak, wystarczy wynająć przyczepkę transportową. Masz ochotę wyjechać z rodziną na wakacje i nocować na polach kempingowych? Przyda się przyczepa turystyczna, którą pociągniesz, pod warunkiem że masz w aucie hak.

Hak służy również podpięciu do samochodu przyczepy specjalnej. To np. przyczepa, na której przewozi się motocykl lub laweta do transportu łodzi. Na hak samochodowy można również założyć bagażnik rowerowy, który zmieści 2-4 rowery! Na tym nie koniec – hak umożliwia holowanie unieruchomionego pojazdu.

Natalia Tokarczyk-Jarocka, specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

A jakie przyczepy można ciągnąć autem wyposażonym w hak? Prawo jazdy kategorii B uprawnia do prowadzenia pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3500 kg. Innym przypadkiem jest sytuacja, w której auto ciągnie tzw. przyczepę lekką, o DCM do 750 kg, a ta nie jest wyposażona w hamulec najazdowy – wtedy dopuszczalna masa całkowita zestawu pojazdów może wynieść do 4250 kg.

Montaż haka holowniczego – co mówią przepisy w Polsce?

Hak holowniczy można założyć samodzielnie. Trzeba jednak wiedzieć, jak zrobić to prawidłowo. Błąd może kierowcę drogo kosztować – źle zamocowany hak może doprowadzić do odpięcia się przyczepy w drodze, a to już pociąga za sobą poważne konsekwencje. To niebezpieczna sytuacja powodująca zagrożenie w ruchu drogowym. Najlepiej zatem montaż haka holowniczego powierzyć specjalistom.

Ważne! Podczas montażu haka holowniczego ingeruje się w system elektryczny samochodu (kontrola trakcji, czujniki parkowania). Hak zostaje połączony z instalacją elektryczną auta przez tzw. wiązkę (sieć przewodów).

W starszych modelach samochodów przewody zostają podpięte pod kostki znajdujące się w bagażniku, w nowszych autach wiązka zostaje podłączona do komputera centralnego poprzez specjalny moduł – w takim przypadku warto skorzystać z pomocy profesjonalisty.

Gdy hak jest już zamontowany, należy udać się do stacji diagnostycznej w celu przeprowadzenia badania technicznego, podczas którego zostanie sprawdzone, czy został on zamocowany poprawnie. To tzw. legalizacja haka – właściciel pojazdu otrzyma dokument potwierdzający, z którym należy udać się do Wydziału Komunikacji, w którym rejestrowany był samochód.

A co mówią przepisy o jeździe z zamontowanym hakiem?

Nie znajdziemy przepisu, który nakłada obowiązek demontażu haka, jeśli nie jest akurat używany. Trzeba jednak pamiętać, że zabronione jest poruszanie się po drogach z kulą zaczepu, która ogranicza widoczność tablicy rejestracyjnej lub świateł przeciwmgielnych.

Stefania Stuglik, specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Hak w samochodzie za granicą – czy przepisy są inne?

Co zrobić z hakiem, gdy jedziemy za granicę Polski? Przepisy dotyczące poruszania się z zamontowanym hakiem mogą być w każdym kraju inne. Najprostszym sposobem jest sprawdzenie, jakie zasady obowiązują w państwie, do którego się wybieramy.

Część podróżnych nie demontuje haka przed wyjazdem – czy coś grozi im w razie kontroli? Jeśli w danym państwie (na terenie Unii Europejskiej) obowiązuje zakaz poruszania się z zamontowanym hakiem i zatrzymanemu kierowcy grozi mandat, może on powołać się na dodatkowe regulacje chroniące użytkowników dróg niezameldowanych w danym kraju, czyli Konwencję Wiedeńską o ruchu drogowym. Jej zapisy gwarantują prawo do poruszania się z wyposażeniem, jakie jest dozwolone (lub obowiązujące) w kraju, z którego kierowca pochodzi.

Ciekawe! Konwencję Wiedeńską podpisało ponad 70 państw!

Niestety nie zawsze udaje się uniknąć mandatu – ukaranemu pozostaje już tylko przyjąć grzywnę, a następnie odwołać się powołując na wspomniane zapisy Konwencji. Warto więc zapoznać się z przepisami obowiązującymi w danym państwie i zastosować się do nich, co pozwoli uniknąć nieprzyjemności.

Ile kosztuje hak holowniczy i gdzie go kupić?

Osoby, które planują zakup haka, muszą się liczyć z wydatkiem za zakup akcesorium, za montaż haka holowniczego, jego homologację. Jakie to kwoty?

Cena haka zależy od jego rodzaju i waha się w granicach 300-1500 zł. Haki odkręcane są tańsze niż modele automatyczne. Profesjonalny montaż haka holowniczego to 300-1000 zł. Do tego należy doliczyć koszt kodowania wiązki (100-200 zł).

Jak zamontować hak w samochodzie krok po kroku?

Hak należy dobrać do danego modelu auta. Najlepiej wybrać hak renomowanej firmy, który będzie nieco droższy, ale łatwiejszy w montażu. Jego zaletą jest też większa trwałość i często lepsza jakość. Hak, który wybierzesz, musi mieć homologację i tabliczkę znamionową (hak bez tabliczki znamionowej nie zostanie wpisany do dowodu rejestracyjnego).

Jeśli wybrałeś już odpowiedni dla siebie hak, pozostaje Ci jego montaż. Przede wszystkim zapoznaj się z instrukcją dołączoną do haka. W większości przypadków zamocowanie go wymaga zdjęcia zderzaka, a nawet zdemontowania lamp. Aby to zrobić, należy odkręcić śruby w nadkolach, pod samochodem, w kabinie – w każdym samochodzie demontaż zderzaka może przebiegać nieco inaczej.

Jak wyglądają kolejne kroki?

• Demontaż osłony podwozia pod zderzakiem (w przypadku, gdy występuje).
• Podniesienie auta na podnośniku.
• Demontaż części układu wydechowego, m.in. tłumika.
• Usunięcie nalotów rdzy w miejscu mocowania zderzaka (jeśli się pojawiła).
• Mocowanie wsporników i belki zderzaka do podwozia. Producent haka dołącza stosowne śruby i nakrętki oraz określa, z jaką siłą należy je dokręcić.
• Podcięcie dolnej części zderzaka zgodnie z zaleceniami producenta haka (często do haka dołączony jest wymagany wzór wycięcia). Podcięcie nie zawsze jest konieczne.
• Montaż zderzaka i haka.
• Przeprowadzenie wiązki elektrycznej, podłączenie jej do kostki instalacji elektrycznej auta, zasilającej tylne światła pojazdu.
• Przykręcenie gniazda i podłączenie do niego wiązki.
• Montaż tłumika i wszystkich zdjętych elementów (boczków, osłon).

Samodzielny montaż haka holowniczego jest zazwyczaj możliwy w starszych samochodach, w nowszych autach wyposażonych w sporo czujników elektrycznych zaczep powinien być zakładany przez specjalistów (konieczne jest podłączenie wiązki do komputera).

Jak zarejestrować zamontowany hak w samochodzie?

Hak holowniczy należy zarejestrować. Każda ingerencja w konstrukcję pojazdu musi być zgłoszona i odnotowana. Stosowny wpis znajdzie się w dowodzie rejestracyjnym (także ten o haku holowniczym). Co istotne, nie ma znaczenia, czy jest to hak służący do przewozu rowerów, czy hak do ciągnięcia przyczepy kempingowej.

Jak wygląda procedura rejestracji haków holowniczych?

• Po zamontowaniu haka należy stawić się w stacji kontroli pojazdów. Potrzebne jest badanie techniczne potwierdzające, że zaczep został zamontowany poprawnie.
• Z uzyskanym zaświadczeniem trzeba stawić się w Wydziale Komunikacji, w którym rejestrowany był samochód. Właściciel musi zabrać ze sobą dowód osobisty, polisę OC oraz wypełnić odpowiedni wniosek.
• Urzędnik sprawdzi, czy wszystkie formalności zostały dopełnione i wbije hak do dowodu rejestracyjnego. Zazwyczaj robi to od ręki. Procedura jest bezpłatna.

Auto z hakiem, który został zarejestrowany, może już w zgodzie z przepisami prawa poruszać się po drogach. A właściciel może wykorzystać zaczep.

Haki holownicze a ubezpieczenie samochodu

Każdy pojazd mechaniczny należy ubezpieczyć, także ten wyposażony w hak holowniczy. Ubezpieczenie OC jest polisą obowiązkową, a za jej brak grożą kierowcy surowe kary finansowe. Posiadanie haka nic nie zmienia w kwestii ubezpieczenia.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że kolizje z udziałem samochodów z zaczepem mogą mieć znacznie poważniejsze skutki. Dlaczego? Jeśli jeden z samochodów wjedzie w tył auta z hakiem, może doznać sporych uszkodzeń, głównie ucierpi zderzak oraz chłodnica. Również w pojeździe z hakiem może dojść do strat – często zniszczeniu ulega podłoga, czy bagażnik. Wielkość szkód zależy przede wszystkim od siły uderzenia.

Choć wiele osób traktuje hak jako zabezpieczenie w przypadku zderzenia, niestety rzeczywistość bywa zupełnie inna. Procedura w przypadku zdarzenia zawsze jest taka sama – konieczne jest ustalenie winnego, spisanie protokołu przez strony i zgłoszenie do ubezpieczyciela. Dzięki polisie OC sprawca nie poniesie kosztów napraw pojazdu uczestnika stłuczki, ponieważ zrobi to za niego towarzystwo ubezpieczeniowe. A co z naprawą pojazdu z hakiem? Tu przyda się dodatkowa polisa autocasco.

Hak holowniczy to bardzo przydatny element. Daje możliwość podpięcia przyczepy, bagażnika na rower, a także wzięcia na hol niesprawnego pojazdu. Jeśli masz zamiar wyposażyć w niego swój samochód, pamiętaj, aby dobrać zaczep do konkretnego modelu auta, zwróć uwagę na maksymalny udźwig i nie zapomnij zarejestrować go w Wydziale Komunikacji.

Potem możesz już cieszyć się dodatkowym wyposażeniem samochodu, korzystać z przyczep kempingowych, przewozić rowery, a w razie potrzeby ruszyć z pomocą potrzebującemu kierowcy.