Pasek rozrządu – jak sprawdzić stan? Jak wygląda uszkodzony?

Pasek rozrządu to kluczowy element silnika, odpowiedzialny za synchronizację pracy wałka rozrządu i wału korbowego. Jego prawidłowe działanie zapewnia efektywność pracy silnika i zapobiega poważnym uszkodzeniom. Większość kierowców przypomina sobie o nim, gdy… właśnie się zepsuje.

Tymczasem nieregularna konserwacja paska rozrządu oraz ignorowanie pierwszych sygnałów, które świadczą o tworzącym się problemie, może doprowadzić do zerwania paska. To z kolei często powoduje w ciągu kilku sekund uszkodzenie zaworów i tłoków. W efekcie musisz zainwestować nie tylko w nowy pasek zębaty, ale również inne elementy silnika, które w ten sposób uległy uszkodzeniu.

Pasek rozrządu – co musisz wiedzieć?

Rozrząd jest jednym z systemów, które wspomagają jednostkę napędową. Jego zadaniem jest wtłaczanie do cylindrów paliwa, a następnie usuwanie z nich spalin. To bardzo ważna rola, bo od działania rozrządu zależy przede wszystkim funkcjonowanie silnika. Rozrząd składa się z wałka rozrządu, który paskiem rozrządu połączony jest z wałem korbowym. To właśnie pasek jest odpowiedzialny bezpośrednio za wprawianie w ruch obu wałków. Czasami do jego zadań należy również zarządzanie pompą wody, a dokładniej – napędzanie jej do ruchu.

Nie tylko pasek rozrządu…

Nie tylko paski są stosowane w rozrządach. O tym, co akurat jest zamontowane w Twoim modelu samochodu, mówi instrukcja obsługi pojazdu. Zamiast paska rozrządu występować mogą:

• łańcuch,
• koło zębate.

To ostatnie spotyka się z rzadka nadal w samochodach dostawczych, jednak nie jest to rozwiązanie wykorzystywane w samochodzie osobowym. Paski to standardowe rozwiązanie. Są wykonane z włókna szklanego, które pokrywa się gumą i wyposaża w specjalne wypustki, zwiększające tarcie. Pasek pozostaje w stałym napięciu, za co odpowiada napinacz paska rozrządu. Z uwagi na materiał takie rozwiązanie wymaga regularnej wymiany.

Łańcuchy spotykane są rzadziej, jednak nadal pozostają popularne. Nie trzeba ich często wymieniać, a niejednokrotnie zdarza się, że nie trzeba robić tego wcale. Wymiana jest konieczna, jeśli dochodzi do rozciągnięcia ogniw, które z uwagi na sztywność materiału nie schodzą się do pierwotnej formy.

Po czym poznać, że pasek rozrządu został uszkodzony?

Jako kierowca na pewno zastanawiasz się, jak rozpoznać zużycie paska rozrządu. Świadczą o tym przede wszystkim:

• nietypowe dźwięki, które dochodzą spod maski czy z silnika, na przykład piszczenie, stukanie,
• nietypowa praca silnika – może on pracować nierówno, może dochodzić do spadków mocy podczas jazdy, a także samochód może mieć problemy z uruchomieniem,
• zatrzymanie w trakcie jazdy – jeśli pasek rozrządu ulegnie nagłej awarii, uszkodzony jest cały układ rozrządu. W takiej sytuacji samochód po prostu się zatrzyma.

Jak sprawdzić pasek rozrządu?

Jeśli znasz się co nieco na mechanice samochodowej albo przynajmniej wiesz, gdzie szukać paska rozrządu pod maską i jak wyglądał oryginalny, możesz sam mu się przyjrzeć. Wszelkie uszkodzenia mechaniczne, a także wygładzenie i starcie zębów czy rozluźnienie napięcia to wskaźniki, że pasek wymaga wymiany. Jeśli nie potrafisz zrobić tego samodzielnie, jedź do mechanika, który Ci w tym pomoże.

Kiedy należy wymienić pasek rozrządu?

Na dobrą sprawę należy wymieniać pasek rozrządu regularnie:

• co 4-5 lat
• lub co ok. 120 000 km.

Dotyczy to pasków starego typu, bo w nowoczesnych samochodach stosuje się wersje zanurzone w oleju, tak zwane paski typu hot oil lub mokre paski rozrządu. Wytrzymują one czasem dwukrotnie dłuższy czas użytkowania, bo są trwalsze i bardziej odporne na uszkodzenia. Czasem jednak wymiana paska rozrządu jest konieczna wcześniej, choćby ze względu na awarię.

Wskazaniem do wymiany paska rozrządu są też oględziny i stwierdzenie, że widoczne są:

• uszkodzenia wizualne paska rozrządu, związane na przykład z pęknięciem, przetarciem lub wygładzeniem paska, widoczne przy oględzinach,
• zabrudzenia paska olejem i innymi płynami z silnika, wykluczając jednak paski typu hot oil.

Jak wymienić pasek rozrządu?

Aby wymienić pasek rozrządu, musisz wiedzieć, jak wygląda budowa silnika. Jeżeli nie masz takiej wiedzy, nie podejmuj się tej czynności. Może się okazać, że interwencja mechanika i tak będzie niezbędna, a Ty wydasz dodatkowe środki na naprawy tego, co przypadkiem zepsułeś. Zabieg ogólnie można opisać w kilku krokach:

1. Zdjęcia osłony silnika.
2. Usunięcie starego paska i sprawdzenie stanu innych elementów rozrządu.
3. Montaż nowego paska zgodnie z instrukcją przygotowaną przez producenta, a także wyregulowanie właściwego napięcia.
4. Sprawdzenie działania silnika.

Jednak warto pamiętać, że sama wymiana może zająć nawet kilka godzin, a w skomplikowanych modelach jednostek napędowych – cały dzień.

Jaki jest koszt wymiany paska rozrządu?

Sam pasek rozrządu jest dość tani, bo jego koszt nie przekracza zazwyczaj 200 zł. Jednocześnie warto pamiętać, że przy wymianie paska zaleca się również wymianę innych elementów, takich jak napinacz czy rolki prowadzące. To oznacza koszt do 800 zł.

Ile kosztuje wymiana paska rozrządu? Robocizna jest liczona dodatkowo i zależy od jednostki napędowej stosowanej w konkretnym modelu samochodu, a także tego, jak bardzo skomplikowana jest jej budowa. Im więcej czasu poświęconego na wymianę elementów silnika wymaga jednostka napędowa, tym wyższa będzie cena za usługę.

Zepsuty rozrząd – objawy niezwiązane z paskiem

Nie zawsze pasek rozrządu jest odpowiedzialny za wszystkie usterki. Innymi wskazówkami tego, że doszło do uszkodzenia rozrządu, są:

• metaliczne odgłosy i trzaski wydobywające się z silnika – mogą świadczyć o uszkodzeniu pompy wody albo zużyciu rolek napinających, prowadzących lub napinacza,
• nierówna praca silnika – może być efektem nieprawidłowo działających zaworów,
• wycieki płynów z rozrządu lub plamy pod autem – to kolejny objaw awarii w pompie wody, który może prowadzić do przegrzania silnika,
• trudność w uruchomieniu samochodu – wałek rozrządu może być np. zatarty, przez co nie dochodzi do odpowiedniego zapłonu,
• zwiększone zużycie paliwa – kolejny objaw nieregularnej pracy zaworów, który prowadzi do nieprawidłowego spalania paliwa,
• zapalanie kontrolki „check engine” – może to świadczyć o wielu nieprawidłowościach, zarówno tych poważnych, jak i związanych z nieprawidłową pracą czujników przy rozrządzie.

Co zrobić, gdy dojdzie do awarii rozrządu?

Zazwyczaj nagła awaria rozrządu to efekt zerwania paska. W takim przypadku nie pozostaje Ci nic innego, jak zatrzymać pojazd i nie próbować odpalać go ponownie. Może to sprawić, że problemem będzie nie tylko zerwanie paska rozrządu, ale również zaburzone zostanie sterowanie zaworami, co wiąże się z uszkodzeniem tłoków. Warto w tej sytuacji postarać się o holowanie pojazdu albo odwiezienie go na lawecie do mechanika. Sprawdzi on, który z elementów silnika zawiódł, a następnie dokona stosownych napraw.

Jak unikać uszkodzeń paska rozrządu?

Przede wszystkim staraj się regularnie wymieniać pasek rozrządu zgodnie z zaleceniami, które wydał producent samochodu. Pamiętaj, że zużyty pasek rozrządu jest bardziej podatny na zerwanie, a to z kolei może uszkodzić inne elementy silnika. W ostateczności może być konieczna wymiana rozrządu z naprawą, a to już spory koszt!

Jeśli kupiłeś samochód używany i nie wiesz, kiedy ostatnio wymieniany był pasek, sprawdź historię serwisową. Tam powinieneś znaleźć informację na temat ewentualnych wymian i napraw. Jeśli jej nie widzisz, zmień pasek rozrządu profilaktycznie, dla bezpieczeństwa swojego i pasażerów. Możesz też poprosić mechanika, aby ocenił jego stan, i zdać się na jego opinię.

Uszkodzenie paska rozrządu a ubezpieczenie AC

Koszt, jaki generuje wymiana paska rozrządu, zazwyczaj nie jest pokrywany z polisy AC. Wynika to z faktu, że jest to zużycie eksploatacyjne, czyli związane ze standardowym użytkowaniem pojazdu. Kierowca jest zobowiązany do dbania o samochód i wykonywania wszelkich działań konserwacyjnych, w tym również wymiany paska rozrządu. Z tego powodu wielu ubezpieczycieli ujmuje takie przypadki w wyłączenia w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Warto jednak na taką okazję mieć na przykład wykupione ubezpieczenie Assistance. Oferuje ono pomoc w zdarzeniach drogowych, również nagłych awariach. Możesz otrzymać pomoc w holowaniu pojazdu do warsztatu, a w wyższych pakietach również pomoc mechanika na miejscu, lawetę, a nawet nocleg dla siebie i innych pasażerów do czasu naprawienia usterki.