Czym jest wada ukryta pojazdu i co musisz o niej wiedzieć?

Zakup samochodu jest poważną decyzją. Szczególnie, jeżeli jest to samochód używany. Nie zawsze stan przedstawiony przed zakupem jest stanem faktycznym. Jak chronić się przed kupnem pojazdu z wadą ukrytą?

Kupno samochodu, zwłaszcza używanego, wiąże się z pewnym ryzykiem. Jednym z największych problemów, z którymi mogą spotkać się nabywcy, jest wada ukryta pojazdu. To nieoczekiwane i często kosztowne usterki, które nie zostały ujawnione przez sprzedawcę podczas sprzedaży. Wady te mogą dotyczyć różnych aspektów pojazdu, od silnika po elementy nadwozia, a ich wykrycie może nastąpić dopiero po pewnym czasie użytkowania. Zrozumienie, czym dokładnie jest wada ukryta oraz jakie prawa przysługują kupującemu w takiej sytuacji, jest kluczowe dla ochrony swoich interesów.

Wiedza na temat wad ukrytych pojazdu pozwala nie tylko lepiej przygotować się do zakupu, ale również skutecznie dochodzić swoich praw w przypadku problemów. Prawo konsumenckie w Polsce oferuje szereg narzędzi, które pomagają w ochronie kupujących, jednak aby z nich skorzystać, konieczne jest zrozumienie podstawowych zasad dotyczących wad ukrytych.

W dalszej części tekstu omówimy, czym dokładnie jest wada ukryta pojazdu, jakie są najczęstsze jej przykłady oraz jakie kroki należy podjąć, gdy zostanie ona wykryta po zakupie samochodu.

Czym jest wada ukryta pojazdu?

Wada ukryta jest wadą pojazdu, o której kupujący nie wiedział w momencie zakupu pojazdu. Została ona zatajona przez sprzedającego w celu sprzedaży samochodu po wyższej cenie. Wada ukryta obniża bowiem wartość samochodu, a także jego użyteczność.

Aby uznać wadę ukrytą należy dowieść, że auto, które zostało zakupione nie jest tym, które nam oferowano. Gdyby kupujący wiedział o usterce, mógłby nie kupić auta lub nabyć je po niższej cenie. Wada ukryta może zdarzyć się nie tylko przy zakupie używanych aut, a także w przypadku nowych aut z salonu. Wady ukryte możemy podzielić na:

• wady fizyczne – usterki techniczne, samochody powypadkowe, zmieniony przebieg,
• wady prawne – sprzedaż pojazdu pochodzącego z kradzieży lub brak możliwości zarejestrowania samochodu.

Zdecydowanie częściej zdarzają się wady fizyczne, które nie rzucają się na pierwszy rzut oka dla zwykłych kupujących. Osoby, które na co dzień nie zajmują się samochodami nie odróżnią od razu bez niezbędnych przyrządów większej ilości lakieru na elemencie czy innych powypadkowych elementów. Wada ukryta zaistnieje także wtedy, gdy sprzedawca zapewnia o bezwypadkowości, a faktycznie pojazd brał udział w wypadku i jego obecny stan jest wynikiem naprawy.

Czym jest rękojmia?

Przy terminie wady ukrytej pojawia się definicja rękojmi. Rękojmia chroni prawo konsumenta do możliwości zwrotu towaru po odkryciu wady przedmiotu sprzedaży. Kwestie prawne reguluje art. 556-573 Kodeksu Cywilnego. Dzięki rękojmi można wnioskować o:

• odstąpienie od umowy i zwrot całego kosztu zakupu,
• obniżenie ceny samochodu,
• naprawienie ukrytej usterki w samochodzie na koszt sprzedającego.

Jak udowodnić wadę ukrytą?

Jeżeli nabyłeś samochód i po krótkim czasie od zakupu okaże się, że ma on wadę o której nie wiedziałeś przed zakupem, a która nie mogła przydarzyć się w krótkim czasie po zakupie, możesz skorzystać z rękojmi. Jednak będziesz musiał udowodnić, że usterka powstała przed zakupem pojazdu.

Może się w tym przypadku przydać opinia rzeczoznawcy, który poświadczy, że wada powstała w okresie własności poprzedniego właściciela. Za taką ekspertyzę będzie trzeba zapłacić z własnej kieszeni. Jednak, gdy sprawa zostanie wygrana, sprzedający będzie musiał zwrócić koszty rzeczoznawcy.

Należy też pamiętać, że wada nie może być charakterystyczna dla pojazdu w danym wieku i stanie eksploatacyjnym. Warto też wiedzieć, że od momentu wykrycia wady ukrytej jest 2 miesiące na poinformowanie o tym byłego właściciela. Ma on 14 dni na ustosunkowanie się do sytuacji.

Co zrobić, gdy z powodu wady ukrytej spowodujesz wypadek?

Jeżeli odkryjesz wadę ukrytą w miarę wcześnie, będziesz mógł rościć prawa do sprzedającego i uda się albo dojść do porozumienia, albo wkroczyć na drogę sądową. Jednak, gdy w wyniku usterki pojazdu spowodujesz wypadek, sprawa będzie miała większe konsekwencje i dla kupującego, i sprzedawcy.

Kupujący będzie musiał udowodnić, że wypadek powstał w wyniku wady ukrytej. Nie obędzie się bez rzeczoznawcy i jego opinii. Ponadto kupujący ma obowiązek sprawdzenia stanu technicznego samochodu przed wyjechaniem na drogę, a za ewentualne szkody zawsze najpierw odpowiedzialny jest kierowca.

To właściciel odpowiada za wszelkie szkody wynikające z posiadania samochodu, a spowodowanie nim wypadku jest właśnie jedną z nich. Kupujący będzie więc musiał udowodnić, że zły stan techniczny pojazdu wynikał z winy sprzedającego. Jeżeli uda się to udowodnić, to sprzedający, który pozbył się pojazdu w złym stanie technicznym, nie informując o tym nabywcy, poniesie konsekwencje. Kupujący może wystąpić na drogę sądową i wnioskować o zwrot kosztów poniesionych przy wypadku. 

Przykład: Pan Artur kupił używanego Opla Astrę z 2021 roku na popularnym serwisie internetowym z używanymi samochodami. W opisie wyraźnie zaznaczono, że pojazd jest bez wypadkowy oraz wolny od wad. Kilka tygodni po zakupie pan Artur spowodował wypadek – na szczęście nikomu nic się nie stało, ale dwa pojazdy nadawały się do kasacji, w tym Opel Astra. Okazało się, że powodem wypadku była wada układu hamulcowego, która została zdiagnozowana przez poprzedniego właściciela, ale ten – zamiast ją naprawić – wolał sprzedać auto w stanie idealnym. Pan Artur pozwał poprzedniego posiadacza Opla, wygrał proces. Ten musiał zwrócić pieniądze za zakup, a także pokryć koszty sądowe i zapłacić wysokie odszkodowanie.

Co zrobić, gdy kupisz samochód z wadą ukrytą?

Kierowca, który kupił samochód z wadą ukrytą na pewno nie jest zadowolony. Nie trzeba się jednak załamywać, tylko powziąć odpowiednie kroki i odzyskać swoje pieniądze. Prawo nie pozostawia takich osób z niczym. Ważne tylko, aby podjąć właściwe działania. 

1. Gdy odkryjesz wadę ukrytą, musisz skontaktować się ze sprzedającym i go o tym poinformować.
2. Sprzedający ma 14 dni od momentu poinformowania go o wadzie samochodu na ustosunkowanie się do twojej prośby. 
3. Jeżeli sprzedający uzna twoje roszczenie pozostaje porozumieć się co do formy rekompensaty. Są trzy wyjścia albo odstąpisz od umowy, sprzedawca zwróci ci pieniądze, a ty oddasz mu samochód z wadą, albo sprzedawca naprawi usterkę na swój koszt, albo obniży cenę pojazdu, czyli zwróci ci część pieniędzy.
4. W przypadku, gdy sprzedający nie będzie chciał uznać rękojmi, należy wystąpić na drogę sądową. Należy powołać rzeczoznawcę na swój koszt, który potwierdzi istnienie wady ukrytej na moment zakupu pojazdu. 
5. Jeżeli wygrasz sprawę, sprzedający będzie musiał zwrócić wszelkie koszty, które poniosłeś.

Ile jest czasu na rękojmię?

Od momentu zakupu jest określony czas na wykrycie wad ukrytych i rękojmię. Okres obowiązywania trwa dwa lata. Jeżeli w tym czasie odkryjesz, że samochód, który nabyłeś ma usterki, które istniały na dzień zakupu pojazdu, a nie zostałeś o tym poinformowany, możesz nawet zwrócić go właścicielowi w ramach rękojmi.

Jak ustrzec się przed zakupem samochodu z usterką?

Zakup samochodu na rynku używanych aut jest trudnym zadaniem. Dla osób, które na co dzień nie zajmują się kupnem, sprzedażą czy naprawą aut wybór może być nie lada wyzwaniem. Osoby, które sprzedają samochody mają doświadczenie i mogą tak przygotować pojazd, że trudno będzie poznać czy naprawdę jest w bardzo dobrym stanie technicznym czy nie.

Spróbuj! Warto na spotkanie ze sprzedawcą zabrać znajomego mechanika, który pomoże ocenić stan techniczny. Im więcej doświadczenia, tym lepiej. Trzeba jednak pamiętać, że czasem wad ukrytych nie sposób znaleźć w dniu zakupu auta. Mogą one ujawnić się dopiero po określonym czasie użytkowania. Wtedy oczywiście będzie można rościć prawa do sprzedającego.

Przed zakupem samochodu warto także sprawdzić przeszłość pojazdu. Są strony, na których po wprowadzeniu tylko numeru VIN poznasz historię pojazdu. Okaże się wtedy czy samochód brał udział w wypadku czy faktycznie jest bezwypadkowy. Oprócz takich stron możesz prześwietlić historię pojazdu na historiapojazdu.gov.pl.

Znajdziesz tam:

• dane techniczne,
• liczbę właścicieli,
• informację czy samochód był sprowadzony z zagranicy,
• przebieg,
• datę kolejnego badania technicznego.

Aby uzyskać informację z tej strony trzeba mieć:

• numer VIN,
• numer rejestracyjny,
• datę pierwszej rejestracji. 

Co z polisą OC po odkryciu wady ukrytej?

Podczas zakupu samochodu sprzedawca musi przekazać ci ważną polisę OC. Po nabyciu pojazdu trzeba udać się do ubezpieczyciela i sprawdzić czy nie będzie rekalkulacji składki oraz czy polisa jest opłacona.

Warto pamiętać, że polisa po zbywcy nie odnawia się automatycznie i samemu trzeba wykupić nową polisę. Jeżeli już wykupisz na siebie OC i dopiero po tym odkryjesz wadę ukrytą, a będziesz chciał zwrócić samochód poprzedniemu właścicielowi to OC przechodzi na poprzedniego właściciela. Pamiętaj, że obowiązek posiadania polisy OC należy do właściciela pojazdu. 

Przykład 1. Pan Tomasz chciał zmienić swój stary wysłużony samochód na coś nowszego. Szukał samochodu na rynku używanych aut. W końcu udało mu się znaleźć wymarzoną Audi A6. Na oględziny samochodu wybrał się z bratem, jednak żaden z nich nie ma doświadczenia w naprawie aut. Ogólny stan techniczny był dobry, a jazda próbna utwierdziła pana Tomasza w zakupie Audi. Cena także była korzystna. Niestety po około miesiącu użytkowania wyszedł na jaw problem z elektroniką. Po wizycie u specjalisty okazało się, że usterka ta jest już od jakiegoś czasu, a naprawa jest dość kosztowna. Pan Tomasz skontaktował się ze sprzedawcą i chciał skorzystać z rękojmi poprzez naprawę pojazdu na koszt sprzedającego. Z racji szerokiej działalności w sprzedaży samochodów, sprzedający zgodził się na warunki pana Tomasza, aby nie zniechęcić do siebie przyszłych klientów. Ta sytuacja skończyła się dobrze, ponieważ wada pojazdu nie przyczyniła się do powstania wypadku.

Przykład 2. Pani Agnieszka zdała prawo jazdy i postanowiła kupić swój pierwszy samochód. Szukała go na rynku aut używanych. Po wielu poszukiwaniach zdecydowała się na zakup Mazdy 3. Samochód kupowała sama. Sprzedawca zapewniał ją, że samochód jest bezwypadkowy. Pani Agnieszka nie zauważyła żadnych śladów uszkodzeń na samochodzie i uwierzyła sprzedającemu. Kilka tygodni po zakupie Mazdy odwiedził ją znajomy mechanik. Pani Agnieszka pochwaliła się swoim nowym nabytkiem, a on sprawdził blachy pojazdu. Odkrył, że samochód na pewno nie był bezwypadkowy. Dodatkowo Pani Agnieszka sprawdziła historię pojazdu po numerze VIN. Okazało się, że po wypadku sprzed 2 lat samochód uległ szkodzie całkowitej! Pani Agnieszka żałowała, że nie zabrała ze sobą znajomego podczas zakupu auta oraz, że wcześniej nie sprawdziła historii pojazdu. Skorzystała jednak z rękojmi. Sprzedający nie chciał jednak zwrócić jej pieniędzy, dlatego pani Agnieszka wystąpiła na drogę sądową. Sprawa zakończyła się odzyskaniem pieniędzy za samochód oraz oddaniem go sprzedającemu.

Jak przygotować się do sprzedaży samochodu?

Przygotowując samochód do sprzedaży, szczególną uwagę należy poświęcić kwestii prawnej związanej z wadami ukrytymi oraz rękojmią. Staranność w tych obszarach pozwala uniknąć problemów po dokonaniu transakcji i zabezpiecza interesy zarówno sprzedającego, jak i kupującego.

Diagnoza i informowanie o wadach:

• Pomoc mechanika – przed sprzedażą warto udać się do mechanika na dokładny przegląd techniczny pojazdu. To najprostszy sposób, aby sprzedawca mógł zdiagnozować wszelkie istniejące usterki. Informowanie kupującego o wszystkich zdiagnozowanych wadach jest kluczowe, chyba że zostaną one usunięte przed sprzedażą.
• Ujawnianie wad w umowie – każda znana wada, nawet drobna, powinna być ujęta w umowie sprzedaży. To zapobiega ewentualnym oskarżeniom o próbę wprowadzenia kupującego w błąd i chroni sprzedawcę przed późniejszymi roszczeniami z tytułu wad ukrytych.

Rękojmia i umowa to zagadnienia, o których należy pamiętać. Są kluczowe w procesie sprzedawania używanego pojazdu:

• Rękojmia – w polskim prawie rękojmia za wady fizyczne i prawne rzeczy sprzedanej jest obowiązkowa. Oznacza to, że sprzedawca odpowiada przed kupującym za wszelkie wady, które istniały w chwili sprzedaży lub wynikły z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej już w tym momencie.
• Ograniczenie lub wyłączenie rękojmi – sprzedawca ma możliwość ograniczenia lub wyłączenia rękojmi w umowie sprzedaży, co jest szczególnie istotne przy sprzedaży samochodów używanych. Należy jednak pamiętać, że takie wyłączenie jest możliwe tylko w przypadku, gdy sprzedającym jest konsument, a nie przedsiębiorca prowadzący punkt sprzedaży aut używanych.

Konstrukcja umowy sprzedaży to kwestia kluczowa. Powinna być precyzyjna i zawierać wszystkie istotne informacje dotyczące stanu technicznego pojazdu oraz wszelkie ujawnione wady. Warto również określić zakres rękojmi oraz ewentualne jej ograniczenia.

W umowie można zamieścić zapis, że kupujący zapoznał się ze stanem technicznym pojazdu i zaakceptował go. Można także dołączyć raport z przeglądu technicznego wykonany przez niezależnego mechanika.

Zadbanie o te aspekty prawne nie tylko zwiększa zaufanie potencjalnych kupujących, ale również chroni sprzedawcę przed późniejszymi roszczeniami i komplikacjami związanymi z wadami ukrytymi i rękojmią.