Awaria akumulatora – co robić? Jakie są objawy uszkodzonego akumulatora?

Każdemu kierowcy choć raz w życiu zdarzyło się głębokie rozładowanie akumulatora. Zazwyczaj dochodzi do niego zimą, gdy temperatury są niskie, a sam akumulator samochodowy po prostu nie daje rady pracować w takich warunkach. Kiedy jeszcze awaria akumulatora jest możliwa?

Akumulator samochodowy jest częścią układu elektrycznego samochodu. Jego działanie jest niezbędne, aby auto w ogóle odpaliło, czyli jednostka napędowa się włączyła. Jest to też jeden z częściej szwankujących elementów samochodów osobowych, zwłaszcza zimą. Z tego powodu każdy kierowca powinien wiedzieć, jak wygląda awaria akumulatora, jakie są jej pierwsze objawy i co zrobić, gdy już się pojawi.

Akumulator samochodowy – jak jest jego budowa?

Akumulator samochodowy jest jednym z elementów układu elektrycznego w samochodzie. Zasadniczo służy on do magazynowania energii elektrycznej, która jest produkowana przez alternator. Każdy akumulator składa się z kilku ważnych elementów:

• ołowianej płyty akumulatora z kratką z masą czynną również ze stopów ołowiu,
• elektrolitu, który stanowi mieszankę wody i kwasu siarkowego; w nim zanurzone są płyty,
• obudowy z polipropylenu, która kryje w sobie poszczególne podziałki,
• biegunów dodatniego i ujemnego, które wyprowadzone są z wnętrza na górną część obudowy akumulatora.

W samochodach stosowane są akumulatory o napięciu 12V, co oznacza 6 połączonych szeregowo ogniw. Choć nadal popularne są akumulatory samochodowe ołowiano-kwasowe, to wykorzystuje się też w nowoczesnych autach wersje wapniowe, które są np. bardziej odporne na rozładowanie, a także charakteryzują się wyższą żywotnością.

Jak działa akumulator samochodowy?

Akumulator ma przede wszystkim magazynować w sobie energię elektryczną, która została wytworzona przez alternator, ale w formie energii chemicznej. Następnie proces ten ulega odwróceniu i akumulator przekazuje energię elektryczną z powrotem do układów, na przykład po to, aby zasilać zapłon silnika, oświetlenie, kontrolki czy wszystkie inne odbiorniki prądu w aucie.

Jakie są role akumulatora?

Można wyróżnić trzy podstawowe role akumulatora, które są ważne dla prawidłowego działania samochodu. Mowa przede wszystkim o:

• zasilaniu rozrusznika, czyli elementu elektrycznego silnika, którego zadaniem jest rozpędzenie wału korbowego do prędkości od 40 do 100 obrotów na minutę w przypadku aut benzynowych i od 100 do 200 obrotów na minutę w przypadku aut z silnikiem wysokoprężnym,
• zasilaniu elektrycznej pompy paliwa, cewek zapłonowych oraz świec zapłonowych albo żarowych,
• zasilaniu wszystkich innych odbiorników prądu elektrycznego, na przykład świateł, kontrolek, alarmu, radia czy zapalniczki i innych.

Najczęstsze przyczyny awarii akumulatorów

Głębokie rozładowanie akumulatora jest najczęstszą przyczyną jego wyłączenia się. Może to nastąpić w przypadku:

• spadku temperatur poniżej 0 stopni Celsjusza – warto dodać, że już -20 stopni powoduje zmniejszenie mocy rozruchowej o 20%, ale to niejedyne zagrożenie. Przy dużych mrozach może nastąpić również zamarznięcie elektrolitu,
• gdy auto nie jeździ na dłuższe dystanse, a tylko na krótsze miejskie trasy – w takim przypadku alternator pracuje na tyle krótko, że nie jest w stanie naładować akumulatora samochodowego w pełni,
• gdy w samochodzie znajdują się takie odbiorniki prądu, które nie są autoryzowane albo działają nadal po wyłączeniu silnika i pobierają energię; ta sytuacja jest dość częsta w nowoczesnych autach, które najpierw wchodzą w tryb czuwania, a dopiero potem się faktycznie wyłączają.

Co jeszcze jest częstą przyczyną awarii akumulatora? Są to:

• uszkodzenie w obudowie akumulatora – powoduje, że na przykład wycieka elektrolit lub jego poziom w inny sposób regularnie się zmniejsza, co w ostateczności, bez jego uzupełnienia, doprowadzi do uszkodzenia akumulatora,
• nieprawidłowe mocowanie akumulatora w samochodzie,
• zabrudzony akumulator, zwłaszcza taki, na którym odkłada się woda; wilgoć przewodzi prąd elektryczny, co powoduje szybsze rozładowywanie się urządzenia,
• złe podłączenie kabli rozruchowych, które prowadzi do natychmiastowego zniszczenia akumulatora,
• słabe dokręcenie klem akumulatora lub ich zły stan, co przekłada się ich uszkodzenie;
• przeładowanie akumulatora poprzez zastosowanie nieprawidłowej ładowarki,
• przeciążenie akumulatora wynikające z nieprawidłowego dobrania go do potrzeb danego modelu samochodu.

Trzeba mieć też na uwadze żywotność akumulatora, którą określa zawsze producent. Oznacza to, że po pewnym czasie regeneracja akumulatora, na przykład za pomocą uzupełnienia elektrolitu, jest po prostu nieskuteczna.

Jak dbać o akumulator w samochodzie?

Niewielu kierowców wie, że może dbać o akumulator – służył będzie wtedy o wiele dłużej. Jest kilka dobrym praktyk, które warto zastosować, by awarie akumulatora nie pojawiały się tak często. Są to:

• ładowanie akumulatora do pełna na przykład poprzez wykonanie co jakiś czas długiej trasy albo ładowanie przez prostownik; tę ostatnią czynność warto wykonywać za pomocą ładowarki mikroprocesorowej, co sprawia, że akumulator jest chroniony przed przeładowaniem i zachowane jest optymalne napięcie ładowania,
• dobór akumulatora o odpowiedniej, a nie zbyt małej pojemności,
• wybieranie akumulatorów cenionych producentów i dbanie o ich właściwy montaż,
• kontrola akumulatora u mechanika samochodowego, który sprawdzi m.in. gęstość i poziom elektrolitu, a potem uzupełni go lub wyrówna w bezpieczny sposób,
• kontrola natężenia prądu, który pobierany jest z akumulatora do obsługi całego systemu elektrycznego,
• kontrola całego układu elektrycznego, co wykluczy m.in. takie problemy, jak awaria alternatora, niepoprawna praca paska wieloklinowego.

Objawy awarii akumulatora – jak je rozpoznać zawczasu?

Istnieje kilkanaście objawów, które mogą wskazywać na awarię akumulatora samochodowego, nawet jeśli on sam jeszcze działa. Niektóre z nich zauważysz podczas jazdy. Mowa tutaj na przykład o sytuacji, kiedy występuje nierówna praca silnika na jałowym biegu albo podczas uruchamiania silnika słychać piszczenie paska klinowego. Mogą szwankować również inne odbiorniki. Dzieje się tak na przykład w sytuacji, gdy po uruchomieniu silnika i dodaniu gazu następuje samoczynne wyłączanie radia i innych elementów układu elektrycznego; czasem zdarza się, że przygasają też światła.

Pisk paska klinowego może pojawić się wraz z uruchomieniem silnika. W wielu przypadkach pierwszymi objawami awarii, gdy akumulator jeszcze działa w ograniczonym stopniu, jest np. słabsze świece kontrolek na desce rozdzielczej.

A co z objawami, które pojawiają się w momencie włączania samochodu? O tym, że masz w swoim samochodzie zużyty akumulator, mogą świadczyć:

• wielokrotne kręcenie rozrusznikiem, aby silnik się uruchomił,
• brak możliwości uruchomienia silnika mimo że rozrusznik działa,
• konieczność ładowania akumulatora co kilka dni w sezonie zimowym,
• szybsze rozładowywanie akumulatora, które jest zauważalne poprzez pozostawienie pojazdu z włączonymi światłami czy radiem, ale wyłączonym silnikiem.

Jeśli nie zadbasz o to, aby odpowiednio wcześnie wykryć problemy z tym elementem układu elektrycznego, konsekwencją może być nie tylko niemożność odpalenia silnika, ale i wybuch akumulatora. Jednocześnie nie zawsze świecie kontrolki ładowania będzie świadczyło o awarii tej części układu elektrycznego. Czasami jest to efekt tego, że pojawiła się np. awaria alternatora, uszkodzenie regulatora napięcia, a nawet paska napędu alternatora.

Co zrobić w razie awarii akumulatora?

Jeśli podczas jazdy zauważysz, że świeci się kontrolka akumulatora, to najprawdopodobniej poczujesz spadek napięcia, a także zaczną się świecić inne kontrolki. Twoje zachowanie powinno bazować na prostej czynności, czyli wyłączeniu silnika. Możesz po tym sprawdzić stan paska alternatywa czy wskaźnik temperatury silnika, jednak jeśli nie znasz się na mechanice, wezwij pomoc drogową. Odpalenie silnika może skończyć się całkowitym zniszczeniem akumulatora, również jego wybuchem, co zagrozi Tobie i osobom w otoczeniu.

Jeżeli samochód nie odpala albo odpala z trudem, prawdopodobnie musisz naładować albo wymienić akumulator. Kiedy się na to zdecydować?

Kiedy ładowanie akumulatora ma sens?

Przede wszystkim wtedy, kiedy auto nie odpala, na przykład rano w mroźny dzień. W ten sposób podniesiesz poziom naładowania akumulatora w sam raz, aby pojechać do sklepu i… kupić nowy. Możesz ładować go za pomocą kabli rozruchowych lub prostownika, najlepiej mikroprocesorowego, który zadba o właściwy przepływ prądu. Niektórzy zalecają też ładowanie akumulatora, jeśli jeździsz głównie na krótkie dystanse, więc nie ładuje się on całkowicie, a nadchodzi zima. W pozostałych przypadkach, np. gdy obudowa akumulatora jest uszkodzona, dochodzi do awarii w trakcie jazdy czy nie możesz uruchomić silnika już po raz kolejny w krótkim czasie, konieczna jest wymiana.

Wymiana akumulatora w aucie

Wymianę akumulatora możesz przeprowadzić samodzielnie. Przed rozpoczęciem tej czynności dobierz odpowiedni akumulator. Sprawdź w instrukcji obsługi, jaka pojemność akumulatora będzie odpowiednia, a także, jakie są zabezpieczenia tej części układu elektrycznego, aby przygotować narzędzia. Zazwyczaj czynność polega na:

• postawieniu auta na płaskim terenie, wyłączeniu silnika i wyjęciu kluczyka ze stacyjki, a także wyposażeniu się w rękawiczki ochronne,
• zdjęciu zacisków na biegunie ujemnym, a następnie odkręceniu innych zabezpieczeń,
• wyjęciu starego akumulatora,
• włożeniu nowego akumulatora w jednej, pionowej pozycji na miejsce starego,
• podłączeniu najpierw klem dodatnich, a następnie ujemnych, a także założeniu zabezpieczeń.

Na co uważać? Na przykład na zbyt mocne lub zbyt słabe dokręcenie klem akumulatora, co może skutkować jego albo uszkodzeniem, albo złym działaniem. Nie należy zmieniać pozycji akumulatora, bo może to spowodować nieodwracalne uszkodzenie. Pamiętaj, że zużyty akumulator należy zwrócić do miejsca, w którym kupiony był nowy, bo tego wymaga prawo. Bierz też pod uwagę, że wymiana powoduje wymazanie pamięci komputera w aucie, czyli od nowa musisz ustawić wiele różnych rzeczy.

Ile kosztuje wymiana akumulatora?

Podstawowym kosztem jest ten związany z zakupem nowego sprzętu. Może on kosztować od kilkuset złotych do nawet 1500 złotych. Z tego powodu popularne są akumulatory regenerowane, czyli odnowione; ich cena jest zwykle niższa, ale również żywotność akumulatora jest ograniczona. Wiele sklepów oferuje sprzedaż z wliczoną w cenę usługą wymiany akumulatora. Czasami, w przypadku bardziej skomplikowanych modeli, jest ona płatna kilkadziesiąt złotych. Jeśli chcesz, aby mechanik dojechał do Ciebie w sytuacji awaryjnej i dokonał wymiany akumulatora, musisz zwykle zapłacić od 100 do 300 złotych, zależnie od lokalizacji.

Awaria akumulatora a polisa ubezpieczeniowa

Polisa OC czy nawet AC nie pomoże Ci, gdy dojdzie do rozładowania lub uszkodzenia akumulatora w trakcie jazdy. W takich przypadkach warto mieć wykupiony pakiet Assistance, który z zasady nie jest dużym wydatkiem. Ten wariant ubezpieczenia umożliwia przybycie na odsiecz pomocy również w sytuacji, gdy do rozładowania akumulatora dojdzie w najmniej odpowiednim momencie. Zależnie od ubezpieczyciela, pakiet może obejmować na przykład dowiezienie nowego akumulatora, uruchomienie poprzedniego poprzez rozruch, wymianę akumulatora w najbliższym serwisie, a nawet holowanie albo lawetę do warsztatu.