Jedną z głównych przyczyn wypadków drogowych jest niedostosowanie prędkości do warunków na drodze. Tymczasem przekroczenie dozwolonej prędkości może nie tylko spowodować wiele problemów, ale też niekorzystnie wpłynąć na wysokość przyznanego odszkodowania.

Zdarza Ci się, że spiesząc się do pracy lub na spotkanie ze znajomymi, mocniej wciskasz pedał gazu? Takie zachowanie może okazać się dla Ciebie bardzo kosztowne. Towarzystwa ubezpieczeniowe doskonale zdają sobie sprawę z praktyk kierowców i ograniczają swoją odpowiedzialność.

Wypadki na polskich drogach – statystyki

Z informacji zaprezentowanych na stronie internetowej Policji wynika, że w 2017 r. odnotowano 32 760 wypadków, z czego 28 359 miało miejsce z winy kierujących. Za przyczyny tych zdarzeń drogowych uznano:

• nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – 7 416 wypadków,
• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 6 837 wypadków,
• nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych – 3 408 wypadków.

Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu jest zatem jedną z głównych przyczyn wypadków, do których dochodzi na polskich drogach. Właściciel pojazdu, który w wyniku wypadku odniósł obrażenia lub którego mienie uległo uszkodzeniu, ma prawo żądać wypłaty odszkodowania. Jeżeli jednak w momencie wypadku przekroczył zalecaną prędkość, musi liczyć się z tym, że wysokość odszkodowania zostanie zaniżona.

Przekroczyłem prędkość, spowodowałem wypadek – co dalej?

Zakup ubezpieczenia OC jest obowiązkowy dla każdego właściciela pojazdu i chroni kierowcę przed odpowiedzialnością za wyrządzone szkody. Możesz mieć zatem pewność, że właściciel, któremu uszkodziłeś pojazd lub kierowca, który został ranny w wypadku, otrzyma odszkodowanie od Twojego ubezpieczyciela.

Co w sytuacji, gdy w wypadku również Ty odniosłeś szkodę na mieniu? Jeżeli posiadasz ubezpieczenie OC, pozostaje starać się o odszkodowanie. Należna Ci kwota może jednak zostać pomniejszona za fakt przekroczenia prędkości – wszystko zależy od ubezpieczyciela i treści umowy. Z tego względu przed zakupem polisy warto dokładnie zapoznać się z treścią OWU, czyli ogólnymi warunkami ubezpieczenia.

Co z odszkodowaniem, gdy poszkodowany przyczynił się do wypadku?

Towarzystwa ubezpieczeniowe mogą obniżyć wysokość odszkodowania również wówczas, gdy to poszkodowany jechał z nadmierną prędkością i w ten sposób przyczynił się do powstania szkody. Taka praktyka wynika zarówno z art. 362 kodeksu cywilnego („Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron”), jak i orzecznictwa sądu.

Wśród wyroków Sądu Najwyższego można znaleźć takie, według których przekroczenie prędkości może zostać uznane za przyczynienie się do powstania szkody (np. wyrok z dnia 17 kwietnia 2008 r., sygn. akt I C 50/07).

Jeżeli okaże się, że poszkodowany przyczynił się do wypadku, wysokość odszkodowania zostanie obniżona stosownie do stopnia przyczynienia się do powstania szkody.

Wyłączenie odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego

W OWU towarzystwa ubezpieczeniowe wymieniają sytuacje, w których nie będą zobowiązane do wypłaty odszkodowań. Przykładowo towarzystwo ubezpieczeniowe Allianz podaje w OWU ubezpieczenia AC, że jego odpowiedzialność nie obejmuje szkód:

• spowodowanych przez ubezpieczonego, który prowadził pojazd po spożyciu alkoholu lub pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych,
• powstałych podczas kierowania pojazdem, który nie posiadał ważnego badania technicznego,
• powstałych podczas używania pojazdu przez ubezpieczonego jako narzędzia przestępstwa.

W przypadku polisy OC w art. 38 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zostały wypunktowane sytuacje, w których towarzystwo ubezpieczeniowe nie odpowiada za szkody. Ubezpieczyciel nie musi wypłacić odszkodowania m.in. za szkody: w bagażu, ładunkach oraz przesyłkach, które były przewożone za opłatą, polegające na utracie np. gotówki i biżuterii,polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska.

Choć ubezpieczenia OC są obowiązkowe, a AC często są oferowane właścicielom pojazdów przez towarzystwa ubezpieczeniowe w pakiecie, to jednak niewielu kierowców ma świadomość tego, co otrzymuje w zamian za uregulowanie składki. Tymczasem zapoznanie się z treścią dokumentów jest kluczowe – od polityki prowadzonej przez towarzystwa ubezpieczeniowe może zależeć to, czy odszkodowanie zostanie wypłacone, a jeżeli tak, to w jakiej kwocie.

Co jakiś media informują o wystąpieniu karambolu. Od kogo poszkodowani właściciele pojazdów powinni dochodzić odszkodowania w takiej sytuacji? Czy posiadanie ubezpieczenia OC przez sprawcę wystarczy, aby zlikwidować wszystkie szkody?

Karambole nie zdarzają się często, ale gdy do nich dochodzi, poszkodowanych najczęściej jest wielu. Wówczas można mieć wątpliwości, od kogo należy dochodzić odszkodowania. W tym przypadku sprawa nie jest tak jednoznaczna, jak w czasie kolizji dwóch pojazdów. Dla poszkodowanych w karambolu bardzo pomocne może okazać się posiadanie ubezpieczenia AC.

Kiedy możemy mówić o karambolu?

Ustawodawca nie podaje w żadnej ustawie definicji karambolu. Pojęcie to jest zatem używane potocznie w sytuacji, gdy w dochodzi do zderzenia się wielu pojazdów. Efektem karambolu zawsze są uszkodzone pojazdy, ale pojawić mogą się również szkody osobowe.

Postępowanie w razie wystąpienia karambolu nie zostało uregulowane prawnie. Gdy mowa o likwidacji szkód, zastosowanie mają zatem przepisy o ruchu drogowym i ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Jak ustala się winnego?

Karambol to o tyle specyficzne zdarzenie, że trudno ustalić, kto i w jakim stopniu przyczynił się do jego powstania. W tej sytuacji sprawcą może nie być tylko jeden kierowca. Ustalenie winy poszczególnych kierujących pojazdami jest o tyle ważne, że to właśnie od niego zależy, kto zapłaci za likwidację szkód. Do tego często angażowana jest policja, prokuratura i biegli, którzy sporządzają opinie dla sądu rozstrzygającego sprawę.

Kto wypłaca odszkodowanie?

Fakt, że stopień przyczynienia się poszczególnych kierowców do wystąpienia karambolu bada policja, nie oznacza, że towarzystwo ubezpieczeniowe pozostaje bierne. Najczęściej pracownicy ubezpieczyciela analizują zgromadzone materiały i na podstawie dokonanych ustaleń wypłacają odszkodowania.

Z uwagi na czas potrzebny poszczególnym organom do rozpoznania sprawy, w najlepszej sytuacji są właściciele pojazdów posiadający ubezpieczenie AC. Oni szkody na mieniu mogą zlikwidować właśnie z tej polisy. Rozwiązanie to jest wygodne i pozwala uniknąć sytuacji, gdy samochodu nie można użytkować, bo wciąż brakuje ustaleń policji.

Jeśli natomiast w karambolu zostały poszkodowane osoby i przebywały w szpitalu co najmniej 14 dni, to nawet w sytuacji braku ustalenia sprawcy zdarzenia, odszkodowanie zostanie im wypłacone przez UFG.

Kiedy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie?

Towarzystwa ubezpieczeniowe nie mają dowolności w terminie wypłat odszkodowań – są związane obowiązującymi przepisami. Zasadniczo wypłata odszkodowania powinna odbyć się w ciągu 30 dni od zgłoszenia szkody. Jeżeli jednak wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie było możliwe w tym terminie, ubezpieczyciel może skorzystać z możliwości, jakie daje art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach i przedłużyć termin do 90 dni.

Przedłużenie terminu może także nastąpić w sytuacji, gdy winni karambolu są ustalani na drodze sądowej. Wówczas sąd będzie decydować o wypłacie odszkodowania – uczestnicy karambolu zobaczą pieniądze na swoich rachunkach bankowych dopiero po wydaniu orzeczenia.